مساوات: اسرا درویشی: زمستان نزدیک است و سرمای تبریز با گرانی بازار اجاره و رهن، چالشی جدید برای مستأجران این شهر رقم زده است. اگر تا چند سال پیش دغدغه مردم، یافتن خانه‌ای با امکانات مناسب بود، حالا دغدغه آن‌ها به «یافتن خانه‌ای که توان اجاره‌اش را داشته باشند» تغییر کرده است. بسیاری از مستأجران که در مناطق مرکزی زندگی می‌کردند، اکنون به دلیل افزایش نجومی قیمت‌ها به مناطق حاشیه‌ای نقل مکان کرده‌اند. در همین حال، مالکان به بهانه تورم و افزایش قیمت ملک، نرخ‌های اجاره را دوچندان کرده‌اند و در این میان، مشاوران املاک هم دیگر حرفی برای گفتن ندارند.
به سراغ املاکی‌ها می‌روم و با مستأجران و مشاوران املاک مناطق مختلف تبریز صحبت می‌کنم تا وضعیت را جویا شوم.
ولیعصر؛ خیابانی که دیگر پذیرای مستأجران نیست
برای شروع، به خیابان ولیعصر می‌روم. این منطقه که زمانی محبوب طبقه متوسط بود، حالا به محلی تبدیل شده که بیشتر مستأجران آن مجبور به کوچ شده‌اند. به یکی از دفاتر املاک وارد می‌شوم. آقای رضایی، مشاور املاک باسابقه، پشت میزش نشسته و با نگاهی بی‌رمق به لیست قیمت‌ها خیره شده است؛
قیمت‌ها به طرز باورنکردنی بالا رفته است. سال گذشته، آپارتمان ۹۰ متری را با ۳۵۰ میلیون تومان رهن کامل اجاره می‌دادیم، اما امسال برای همان آپارتمان باید ۷۰۰ میلیون تومان آن هم با اجاره ماهی ۱۲ میلیون تومان پرداخت کنید. این افزایش، بسیاری از مستأجران قدیمی را مجبور به ترک این منطقه کرده است. دیگر ولیعصر جای مستأجران عادی نیست. مالکان می‌گویند ملکشان گران شده و اجاره باید با قیمت ملک همخوانی داشته باشد.
آقای احمدی، یکی از مستأجران قدیمی ولیعصر، بیرون بنگاه منتظر است. به سراغش می‌روم و از او درباره وضعیتش می‌پرسم. با لحنی پر از ناامیدی می‌گوید: چه بگویم؟ دو سال پیش با ۴۰۰ میلیون تومان رهن و ۵ میلیون تومان اجاره در همین منطقه خانه‌ای اجاره کرده بودم. امسال صاحبخانه ۸۰۰ میلیون رهن و ۸ میلیون اجاره می‌خواهد. دیگر توان پرداخت ندارم. چند روز است به بنگاه‌های مختلف سر می‌زنم، اما هیچ‌چیز در توان مالی من نیست. حالا مجبورم به محلات پایین‌تر بروم یا اصلاً از تبریز کوچ کنم.
زعفرانیه؛ خانه‌هایی برای مالکان و نه مستأجران
از ولیعصر به سمت زعفرانیه می‌روم، محله‌ای که زمانی با قیمت‌های مناسبش شناخته می‌شد، اما حالا حتی این منطقه هم مستأجرانش را از دست می‌دهد. وارد دفتر یکی از آژانس‌های املاک در این منطقه می‌شوم. آقای کاظمی، مشاور املاک، در حال توضیح شرایط به یک مستأجر است. بعد از اتمام صحبت‌هایشان، از او درباره وضعیت بازار می‌پرسم.
او می‌گوید: زعفرانیه همیشه محل زندگی خانواده‌های متوسط بود، اما حالا دیگر برای این قشر مناسب نیست. آپارتمانی ۹۰ متری که پارسال با ۴۰۰ میلیون تومان رهن و ۶ میلیون اجاره قابل اجاره بود، امسال ۷۵۰ میلیون رهن و ۱۰ میلیون اجاره دارد. مستأجران یا به مناطق ارزان‌تر می‌روند یا به سختی خانه‌هایی با متراژ کمتر پیدا می‌کنند.
ارم و قراملک؛ حاشیه‌هایی که دیگر حاشیه نیستند
تصور می‌کنم مناطق حاشیه‌ای تبریز، مانند ارم و قراملک، شرایط بهتری داشته باشند. اما این تصور هم خیلی زود اشتباه بودنش را نشان می‌دهد. در ارم، به یکی از دفاتر املاک سر می‌زنم. آقای نصیری، مشاور املاک، درباره وضعیت این منطقه می‌گوید: فکر می‌کردم اگر از مرکز شهر دور شویم، شرایط بهتر است. اما اینجا هم قیمت‌ها سر به فلک کشیده است. یک خانه ۸۰ متری که پارسال با ۲۰۰ میلیون رهن و ۳ میلیون اجاره اجاره داده می‌شد، حالا ۳۵۰ میلیون رهن و ۷ میلیون اجاره دارد. حتی در حاشیه هم دیگر نمی‌شود راحت خانه پیدا کرد.
خانم امیری، معلم و سرپرست خانوار، در یکی از بنگاه‌های مارالان به دنبال خانه‌ای است. با بغض می‌گوید: بچه‌هایم مدرسه می‌روند و نمی‌توانم آن‌ها را از این منطقه دور کنم. اما قیمت‌ها طوری بالا رفته که دیگر نمی‌دانم چه کنم. امسال صاحبخانه ۵۰ درصد اجاره را افزایش داده و از پس هزینه‌ها برنمی‌آیم. چطور می‌شود با حقوق یک معلم، این اجاره‌ها را پرداخت کرد؟
دلایل گرانی از نگاه مشاوران و مستأجران
وقتی از مشاوران و مستأجران درباره دلایل این وضعیت می‌پرسم، همه انگشت اتهام را به سمت تورم، بی‌توجهی مسئولین و کاهش ساخت‌وساز نشانه می‌گیرند. یکی از مشاوران می‌گوید: سال‌هاست که ساخت‌وساز مسکن کاهش یافته و دولت هم حمایت کافی از مستأجران ندارد. مالکان به بهانه افزایش قیمت ملک، اجاره‌ها را بالا برده‌اند. از طرفی، نظارتی هم نیست تا جلوی این بی‌رویه بودن گرفته شود.
گشت‌وگذار در مناطق مختلف تبریز نشان می‌دهد که بازار مسکن این شهر به‌طور کامل از دسترس بسیاری از مستأجران خارج شده است. افزایش سرسام‌آور اجاره‌ها، نه تنها مستأجران را تحت فشار قرار داده، بلکه حتی مشاوران املاک را هم از رکود بازار گلایه‌مند کرده است. مستأجران تبریزی این روزها به دنبال خانه‌ای می‌گردند که در توان مالی‌شان باشد، اما آنچه می‌یابند، بیشتر به یک رؤیا شباهت دارد تا واقعیت.
بازار مسکن تبریز، با همه سختی‌هایش، شاید نیازمند نگاهی ویژه‌تر از سوی مسئولان باشد؛ نگاهی که بتواند بار سنگین این گرانی را از دوش مردم بردارد و آرامشی هرچند موقتی به زندگی مستأجران ببخشد.
