به گزارش پایگاه خبری مساوات به نقل از آناج حجت الاسلام هادی قربانی همایی در خصوص شخصیت تاریخی امام رضا(ع) اظهار داشت: حرکت تاریخی امام رضا(ع) از منظر معرفیِ اصلِ اسلام به صورت عمومی و مساله امامت و امام شناسی به صورت خاصّ در تاریخ شیعه و در میان ائمه اطهار ع نقطه عطف محسوب می شود و اگر جهاد تبیینِ حضرتِ ایشان در باب امام شناسی نبود، معرفت حقیقی نسبت به امام معصوم به کلی فراموش می‌شد.
وی ادامه داد: در دفاع از کیان دین روایتی از امام رضا (ع) داریم که آقا فرموده‌اند: مَن یُخالِفُ الاسلامَ و اَرادَ اَن یَسألَ فلیَسأل غیر محتشمِِ. [هرکسی با دین مخالف باشد و بخواهد سوال کند، بدون ملاحظه سوال کند. زیرا وقتی منِ امام هستم برطرف کردن شبهه‌ها بر عهده من است.
استاد حوزه تصریح کرد: در قدم دوم در باب امام شناسی ، معرفت شیعه نسبت به امامت را بایستی به دو دوره ی قبل از امام رضا(ع) و بعد از امام رضا(ع) تقسیم کرد، هر امامی در دوره خود اصحابی داشتند اما در میان صحابه کمتر کسی به عصمت و علم لدنّیِ ائمه(ع) معرفت داشت اما بعد از امام رضا(ع) شیعه به معرفتی رسید که در طول قرون متمادی به هیچ پرچمی سر خم نکرده است و زیر هر پرچمی سینه نزده است و این مهم از برکات جهادتبیین امام رضا(ع) می‌باشد.
وی ادامه داد: در باب همین معرفت به امام وقتی امام رضا(ع) به شهادت رسیدند، امام جواد(ع) ۹ ساله بودند و بزرگان شیعه برای مدیریت بحران دور هم جمع شدند؛ نقل شده است که بین یونس بن عبد الرحمان و فضل بن شاذان بحثی پیش می‌آید که یونس می‌گوید: یکی از علما سرپرستی شیعه را برعهده بگیرد تا امام جواد(ع) به سن رشد برسند که فضل بن شاذان مخالفت کرده و می‌گوید: امام جواد اگر به واقع امام باشند ۹ یا ۹۰ سال فرقی ندارد و اگر به واقع امام نباشند، فرقی نمی‌کند.
حجت الاسلام قربانی تاکید کرد: به همین خاطر امام رضا(ع) در معرفی امام، “علمِ امام معصوم” (ع) را جزء مهمترین شاخصِ امامت بیان می دارند. تاریخ سراغ ندارد از اینکه کسی از اهل بیت(ع) سوالی بپرسند و آنها جوابی نداشته باشند یا جوابشان مورد مخالفت قرار گرفته باشد. موافق و مخالف بر این مطلب اذعان کرده‌اند.
وی با اشاره به علم امام رضا(ع) و نقل قولی از امام علی(ع) عنوان کرد: در بین ائمه اطهار تنها امیر المومنین علی(ع) هستند که گفته‌اند: سَلُونی قبلَ اَن تَفقِدُونی. از من بپرسید پیش از آنکه از میان شما بروم و بعد از امیرالمومنین(ع) هیچ امامی این موضوع را مطرح نکرده مگر امام رضا(ع) که با اعلام گفت‌وگو با تمام مخالفان و تردیدکنندگان، حقانیت خود را ثابت کرده و هیچگاه هم مغلوب نشدند. حتی در مناظره‌ای که مامون ترتیب داده بود امام ساعت‌ها به مناظره با یهودیان، مسیحیان و… پرداخت و با وقار و عظمت خاصی همه آنها را مغلوب و مُجاب کردند.
استاد حوزه با اشاره به اِشراف امام رضا(ع) به مسائل گفت: با تمام امامان پیش از امام رضا(ع) برخورد فیزیکی انجام شد اما مامون که زیرک‌ترین و دانشمندترین خلیفه عباسی بود فهمید که برخورد فیزیکی تأثیر معکوس دارد از این رو نقشه کشید تا با پیشنهاد ولایتعهدی، اهداف مهمی را پیگیری کند. از جمله این اهداف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– زیر نظر گرفتن امام و تحرکات احتمالی ایشان.
– اثبات اینکه امامان شیعه آنگونه که نشان می‌دهند بی‌توجه به دنیا نیستند.و در صورت فراهم شدن شرایط، ولایت عهدی را قبول می‌کنند.
-مشروع نشان دادن اقدامات حکومت مرکزی با این ادعا که اقدامات مذکور مورد تأیید امام شیعیان می باشد.
وی ادامه داد: اما امام رضا(ع) با مهندسی معکوس، نقشه‌های مأمون را نقش بر آب کردند. و از همان شروع هجرت از مدینه تا خراسان، به جهاد تبیین پرداختند و حتی موقع وداع با مردم مدینه فرمودند: مرا طوری بدرقه کنید که گویی دیگر برنمی‌گردم و همچنین وقتی بعضی از شیعیان، ولایتعهدی را به ایشان تبریک می گفتند، امام(ع) در جواب ایشان بیان می کردند که این مساله فرجام نیکی نخواهد داشت. همچنین با قبول نکردن دخالت در عزل و نصب‌ها به مأمون فهماندند که مقابله نرم با ایشان فایده‌ای ندارد. آخِرالامر مأمون علیرغم ذکاوت و هوش وافرش، تصمیم به حذف فیزیکی امام گرفت و مانند پدرانش ایشان را شهید کردند.
