به گزارش پایگاه خبری مساوات به نقل از نصر، از میدان آذربایجان تبریز به سمت روستای اسپیران دور می‌زنیم، جاده معروف آناخاتون که در مسیرش می‌توان هر از گاهی گله‌های گوسفندانی را دید که برای فروخته شدن آمده‌اند. وسط راه تابلویی که به سمت بابا باغی نشان داده شده است را می بینیم. نامی که از «آسایشگاه» به «مجتمع درمانی» تغییر یافته است که در نوع خود گامی مثبت در راستای فرهنگ سازی بود.
جاده‌ای پر پیچ و خم و پر از سگ‌های بلاصاحب را که رد کردیم و پس از آن ورودی مجتمع درمانی بابا باغی قابل رویت بود. این مجتمع بیش از هفتاد سال است که در محاصره‌ی کوه‌های “دند”، “بهلول” و “حلّی” در انتهای جاده‌ای آسفالته، در ۱۵ کیلومتری شمالغرب تبریز، در سکوت و انزوا به‌سر می‌برد.
▪️دل هایی پاک، مملو از مهربانی
از در نگهبانی که وارد که می‌شویم، برگ ریزان‌های پاییز از درختان کهنسال اقاقیا و آواز پرندگان، عجیب چشم و گوش می‌نوازد. خانه‌هایی با سقف شیروانی در فاصله‌هایی اندک از هم، پشت نرده و پرده‌های توری آویخته بر درهای ورودی، زنان و مردانی پناه گرفته‌‌اند که اعضای بدنشا‌ن تحلیل رفته است؛ گاهی رخت‌های شسته و پهن شده بر نرده‌های پنجره برخی خانه‌ها و گاهی گل‌های رنگی در گلدان‌هایی که با وجود سرما هنوز محفوظ مانده‌اند، همه نشان از این دارد که اینجا زندگی موج می‌زند. اما سوالی در ذهنم همچنان بی‌جواب مانده است که این مکان با این‌همه زیبایی، چگونه خود را این چنین در انزوا و تنهایی محصور کرده است؟
ساکنین مجتمع درمانی بابا باغی، مشترکات زیادی باهم دارند؛ آن‌ها به چهره‌ی یکدیگر، اعضای به تحلیل رفته‌شان و زندگی در سکوت و انزوای اینجا عادت کرده‌اند. با گشت و گذار در مجتمع، می‌توان بقایا و آثار دیوارهایی را که در زمان گذشته به عنوان محلی برای قرنطینه بیماران استفاده می‌شده را دیده و لمس کرد.
به هنگام عکاسی از آن خانه‌ها یکی از اهالی محل گفت: «اینجا کسی زندگی نمی‌کند؛ برخی از ساختمان‌های ناامن این مجتمع، تخلیه شده و ساکنان آن به محلی امن، انتقال داده شده‌اند.»
با دیدن اهالی محل که زن و مرد در یکجا جمع شده اند، با خود می گویم که آن‌ها شاید دستی برای گرفتن و یا صورتی برای ابراز دوست داشتن و بوسیدن نداشته باشند، اما بی‌تردید دلی پاک مملو از مهربانی و همچنین عشق به حیات، در پس نگاه غمگین و ذجرکشیده‌شان موج می‌زند.
فیلم معروف فروغ فرخزاد با نام “این خانه سیاه است” از حال و هوای این مرکز به تنهایی گواهی بود بر روزهای سیاه “باباباغی”، اما در این گزارش سعی کرده‌ایم مستند “این خانه دیگر سیاه نیست” را معطوف وجدان های بیدار به سمت مجتمع درمانی بابا باغی کنیم.
▪️زندگی در باباباغی جریان دارد
مجتمع درمانی بابا باغی، از ۷۰ سال گذشته تا کنون حکایت انسان‌هایی را دارد که به دلیل ابتلا به بیماری جذام (خوره) و از دست دادن اعضای بدن خود، ناگزیر از پشت کردن به زندگی شده و همواره پناهگاه افرادی است که جامعه به دلیل ناآگاهی و عدم اطلاع کافی از نوع بیماری، از آن‌ها رویگردان بوده‌اند. این در حالی‌است که دیگر وقت آن رسیده تا این عبارت مصطلح و البته نادرست را فراموش کنیم.
برخلاف تصور عموم، جذام نه ژنتیکی است نه مُسری. همگی باید دست در دست هم داده و تلاش کنیم تا افکار و برداشت‌های نادرست را که آویزه ذهن و گوش برخی از افراد جامعه شده است را از بین ببریم و آن‌ها را با واقعیت فعلی بیماری آشنا کنیم، چرا که زندگی در این مجتمع درمانی جریان دارد، فرزندان و نوه‌های جذامیان که در کنار والدینشان زندگی می‌کنند، همان افرادی هستند که در محیط بیرون از مجتمع بابا باغی، در محیط‌هایی نظیر بانک، رستوران، مترو و… کنار ما ایستاده و نفس می‌کشند.
سردرب ورودی بخش بستری بیماران جذامی، نام دکتر مبین نوشته شده است. بیشتر بیماران بستری در این بخش، جذامیانی التیام یافته، با سنین متفاوت هستند که اکنون برای درمان زخم کهنه‌ای که عود کرده، بستری شده‌اند. مدیر بیمارستان و کادر پرستار با معرفی هر بخش و هر شخص ما را راهنمایی می‌کند و من با تک تک بیماران احوالپرسی می‌کنم. هر کدام در تختی ساکت در حال استراحت هستند.
استراحت! واژه‌ای بی معنی است برای کسانی که سال‌ها در تنهایی جز استراحت کاری نکرده‌اند. گویی تنهایی جزو جدایی ناپذیر زندگی‌شان شده است.
پیرمردی در آخرین اتاق بخش بستری، ۱۵ سال است که در بابا باغی زندگی می‌کند. کنار تختش، روی فرشی دست بافت نشسته عینکش را زده و با انگشتان نحیف و ضعیفش دانه های تسبیح را تکان می‌دهد. خودم را معرفی می‌کنم و او با شنیدن جمله «من خبرنگار هستم» ابتدا کمی مکث‌کرده سپس دوربین را که در دستم دید، مشتاق شد تا بیشتر حرف دل بگوید. سنگینی گوش‌هایش، مجبورم می‌کند تا برای حرف زدن با او، بلندتر صحبت کنم. قبل از اینکه از او سوالی بپرسم، جویای احوالم می‌شود و شروع به درد و دل می‌کند و در نهایت با دعای خیر برای پرستاران بخش و مدیران بیمارستان و خیرین، مرا تا دم در همراهی می‌کند.
آن طرف‌تر پیرزنی با موهای خاکستری، که مردمک چشم‌هایش به سفیدی می‌زند، توجهم را جلب می‌کند. ردی که از زیبایی جوانی بر چهره‌اش مانده بود، مرا به یاد مادربزرگ‌های مهربانی می‌اندازد که از قصه‌‌هایشان سیر نمی‌شوم.
درب یکی از خانه‌هایی که تازه بازسازی شده است را می‌زنم، زوج مسنی که هر دو مبتلا به جذام هستند، با خوشرویی مرا به منزلشان دعوت می‌کنند؛ خوشحالی از سر صورتشان می‌بارید و با ابراز رضایت از خدمات ارائه شده در مجتمع درمانی باباباغی تبریز، خطاب به رییس بیمارستان رازی (دکتر اصغرزاده) گفتند: آقای دکتر خدا خیرتان بدهد؛ از وقتی خانه‌مان بازسازی شده است، امید به زندگی‌مان دوبرابر شده است. دیگر خبری از کثیفی و سیاهی‌های در و دیوار خلاص شدیم؛ به راستی که این خانه دیگر سیاه نیست.
▪️نوسازی و بهسازی مرکز درمانی بابا باغی
اما رییس بیمارستان رازی تبریز جزو معدود مسئولانی است که از زمان قبول سمت در چنین مسئولیت سخت و سنگین، آستین بالا زده و با اقدامات خستگی ناپذیر، قدم‌های بزرگی برای حل و رفع مشکلات بیماران بیمارستان رازی و بابا باغی برداشته است.
با توضیحاتی که دکتر “علی اصغرزاده” در خصوص عملکرد این بیمارستان در مدت کوتاه ولی موثر و کارآمدش می‌دهد، مشخص است از آن دسته مدیرانی است که شب و روز نمی‌شناسد؛ البته محبوبیت او زمانی که بین جذامیان قدم می‌زد بیشتر قابل تامل بود. چرا که ذوق از چشمان بیماران جذامی به هنگام دیدن‌اش می‌بارید؛ گویی دکتر اصغرزاده، راه دکتر مبین را پیش گرفته است.
رئیس بیمارستان رازی تبریز در حین بازدید از بخش‌های تازه تاسیس مجتمع بابا باغی گفت: در راستای ماموریت سازمانی خود طی یک سال گذشته با حمایت‌های استاندار و مدیران دانشگاه علوم پزشکی تبریز و نیز یاری نهادهای استانی و کشوری، اقدامات ارزشمندی در جهت ارتقای کیفیت و کمیت خدمات درمانی خود به ویژه در حوزه سلامت روان در بیمارستان رازی و مجتمع باباباغی انجام داده‌ایم.
وی به اقدامات انجام شده در مجتمع درمانی بابا باغی اشاره کرد و گفت: بیماران مزمن روانپزشکی که سال‌های طولانی بدون هوا خوری در بیمارستان رازی تبریز همچون قفس نگه داری می‌شدند، در حال حاضر بالغ بر ۲۰۰ نفر از آنان به مجتمع درمانی بابا باغی منتقل و در آینده ۱۰۰ نفر از بیماران مزمن روانپزشکی دیگر نیز به این مجتمع منتقل خواهند شد که در این راستا احداث و بهره برداری ساختمان نگهبانی جدید و حصار بتنی برای بخش‌های روانپزشکی مجتمع بابا باغی جهت هواخوری ایمن بیماران روان، ایجاد شده است.
رییس بیمارستان رازی تبریز به بازسازی ۸۰ درصدی خانه‌های سازمانی مجذومین مجتمع درمانی بابا باغی اشاره کرد و افزود: بخش مخصوص جذامیان و خانه‌های آنان با قدرت در حال بازسازی است که از حدود ۳۰ سال پیش، هیچ تعمیری صورت نگرفته بود و وضعیت خانه‌ها و بخش‌ها بشدت اسفناک بود. همچنین در مجتمع درمانی بابا باغی تاسیسات و آشپزخانه و بخش‌های موجود خالی تعمیر و دیوارکشی شده است.
اصغرزاده اذعان کرد: ایجاد و بهره برداری از بخش پوست VIP مجتمع درمانی بابا باغی، بازسازی ساختمان همایش مجتمع بابا باغی و انتقال بخش اداری به فضاهای جنبی بلا استفاده از جمله اقداماتی است که با همکاری مدیر مجتمع درمانی بابا باغی صورت گرفته است.
وی در ادامه افزود: همچنین ایجاد و بهره برداری واحد داروخانه مرکزی و انبار دارویی و آزمایشگاه مجتمع بابا باغی، بازسازی و بهره برداری از آشپزخانه و رختشوی خانه و نانوایی مجتمع بابا باغی، بازسازی کامل، تجهیز و بهره برداری موتورخانه بخش های بستری مجتمع باباباغی، بازسازی و بهره برداری غسالخانه مجتمع باباباغی از دیگر اقداماتی است که بعد از سالیان در این مجتمع صورت گرفته است.
رییس بیمارستان رازی تبریز به اقدامات آتی و در دست اقدام این مرکز درمانی اشاره کرد و گفت: تا پایان سال اورژانس و درمانگاه اختصاصی جذام در مجتمع باباباغی بعد از بازسازی، به ۲۵ تخت مجهز خواهد شد که آن بخش اختصاص به بستری جذامیان دارد.
وی با تاکید بر اینکه آنچه در توان داریم برای راحتی و رفع مشکلات بیماران جذامی بابا باغی انجام می‌دهیم، گفت: مجتمع درمانی بابا باغی به عنوان تنها مرکز نگهداری بیماران جذامی کشور، نیازمند همدلی و مساعدت‌های مالی نهادها، ارگان‌ها و دستگاه‌های دولتی، عمومی و غیردولتی است.
اصغرزاده با تاکید بر اینکه اجرای این طرح‌ها بدون مساعدت‌های بیرون از مجموعه دانشگاه علوم پزشکی غیرممکن بود، عنوان کرد: بالغ بر ۱۵ میلیارد تومان توسط شهرداری و شورای شهر تبریز، ۱۳ میلیارد تومان استانداری از طریق سازمان برنامه بودجه، ۷ میلیارد تومان توسط معاونت توسعه وزیر، ۵۰۰ میلیون تومان توسط اتاق بازرگانی، ۶۰۰ میلیون تومان منطقه آزاد ارس جهت بازسازی و بهسازی مجتمع درمانی بابا باغی مساعدت شده است؛ همچنین از خیرین بزرگوار که در گمنامی به حساب خیریه رازی و مجتمع درمانی باباباغی واریز می‌کنند، نهایت قدردانی را داریم.
▪️بهبود وضعیت معیشتی و رفاهی بیماران
مدیر مجتمع درمانی باباباغی تبریز نیز با اشاره به وضعیت فعلی این مجتمع، گفت: مجتمع درمانی بابا باغی دارای یک مدرسه ابتدایی، مغازه، داروخانه، بخش‌های بستری و گورستان مخصوص جذامیان است، اما تعدادی از بیماران به خواست خانواده‌هایشان، در روستا یا آرامستان وادی رحمت تبریز، دفن شده‌اند.
رشتی، در ادامه اظهار کرد: هزینه آب و برق وگاز آسایشگاه از طرف وزارت بهداشت تامین می‌شود و همچنین جیره غذایی خشک، روزانه سه وعده در اختیار ساکنین قرار می‌گیرد. تمامی کمک‌های مردمی نیز از طریق انبار آسایشگاه به طور مساوی بین ساکنین تقسیم می‌شود.
وی ابراز کرد: در حال حاضر تعداد ۱۰۰ نفر بیمار جذامی در باباباغی زندگی می‌کنند که با احتساب افراد تحت تکفل مجموع ساکنان مجتمع ۴۰۰ نفر را شامل می‌شود.
مدیر مجتمع درمانی بابا باغی تبریز افزود: از مجموع بیماران، تعداد ۶۴ نفر را بانوان و بقیه را آقایان تشکیل می‌دهد که مسن ترین آن‌ها ۹۶ ساله و جوان ترین شان ۵۰ سال دارد که تمام آن‌ها طی سال‌های گذشته به طور کامل درمان شده‌اند.
رشتی تصریح کرد: با انجام برخی اقدامات رفاهی و معیشتی توسط رییس بیمارستان رازی تبریز، اکنون رضایتمندی مطلوبی در بین ساکنین مجتمع باباباغی و همچنین بیماران مزمن روانپزشکی بیمارستان رازی حاصل شده است.
وی در پایان با بیان اینکه در حال حاضر این مجتمع مجهز به دو آمبولانس می باشد، اذعان کرد: بدون تردید تلاش‌های شبانه‌روزی کارکنان و به خصوص پرستاران در حوزه سلامت روان، تاثیر بسیار مهم و تعیین کننده بر بهبود و ارتقای سلامت روانی جامعه دارد.
بی‌تردید در حال حاضر جذام در دنیا ریشه کن شده و افرادی که در گذشته به این بیماری مبتلا شده‌اند، اکنون می‌توانند به راحتی در کنار مردم عادی زندگی کنند.
ساکنان این مجتمع با اتوبوس‌هایی که در محل حاضر هستند، به شهر رفت و آمد می‌کنند و اغلب ساختارهای لازم برای تأمین مایحتاج زندگی در محل زندگی برایشان فراهم شده است، به طوری که حتی تأمین سبد معیشتی موردنیازشان را هم مسئولان علوم پزشکی استان برعهده گرفته است.
این گزارش می افزاید: با این وجود موسسه خیریه بیمارستان رازی تبریز هم آماده دریافت کمک های مردم نوعدوست آذربایجان است. مردم نوعدوست آذربایجان می‌توانند کمک‌های خود به بیماران جذامی و بیمارستان رازی تبریز را به شماره حساب این موسسه خیریه نزد بانک ملی ایران واریز کنند.
شماره کارت:
۶۰۳۷۹۹۷۵۹۹۷۷۰۵۲۷
شماره شبای بانکی:
IR520170000000117549141003
گزارش از سحر مغفرت
