مساوات_خاطره میرزایی : زندگی در شهر، بسته به میزان تحرک، تردد و فعالیت شهروندانش جان می گیرد و هر چقدر حضور شهروندان در فعالیت های روزمره و همچنین انجام امور مربوط به شهر بیشتر باشد، شادابی و پویایی درآن جلوه بیشتری خواهد داشت. با این همه، اصلی ترین مشوق حضور شهروندان در فضاهای عمومی شهر، وجود نظم و انسجام در تردد است که در صورت عدم وجود این نظم و انسجام، هرج و مرج در معابر و فضاهای عمومی و نهایتا بروز اختلال در زندگی شهروندان می شود.
ترافیک یکی از مصائب و مشکلات شهرنشینی است؛ ازدحام خودروها در خیابان ها، مسیرهای بسته ای که امکان جلو رفتن را گرفته اند و مردمی که کلافه از صدای بوق و موتور ماشین، اسیر گره ترافیک هستند، صحنه ای نه چندان خوشایند از فضاهای عمومی شهر به دست می دهد. صحنه ای که با زبان بی زبانی، کمک می طلبد برای روانی حرکت ماشین ها و شهروندان تا معابر نفسی تازه کنند و از آلودگی های منتج از سنگینی ترافیک، رها شوند.
طبیعتا در ابتدای امر، بار مسوولیت بر شانه مدیران تمامی رده های مدیریتی است؛ از مدیران کشوری گرفته تا مسوولین استانی و شهری در تمامی بخشها؛ برنامه ریزی صحیح و منطبق بر نیاز شهر وشهروندان، تقویت زیرساختهای حمل و نقل عمومی، اولویت بخشی به اجرای طرح های ترافیکی و کنترل و مدیریت ترافیک در بخش تخلفات رانندگی، همه و همه در کاهش حجم ترافیک در خیابان های شهر موثرند؛ در وهله دوم، شهروندان نیز بایستی با عمل به قوانین راهنمایی و رانندگی، استفاده از وسایل نقلیه عمومی و کم کردن استفاده از خودرو در معابر شهری، وظیفه خود را در این زمینه به انجام برسانند؛ جان کلام اینکه، ترافیک و حل مشکلات مربوط به آن اجماع مدیران و مردم را می طلبد.
شهرداری تبریز به عنوان یکی از مجموعه های مدیریتی که بار عمرانی شهر را بیش از همه بر عهده دارد، در این زمینه اقدامات بسیاری را، به ویژه در دوره ششم شورای اسلامی شهر طراحی و اجرا کرده است؛ اجرای مسیرگشایی های متعدد و در راس آن بزرگترین مسیرگشایی کشور که مزین به نام شهید آل هاشم، امام جمعه محبوب تبریز است، تکمیل چندین تقاطع غیرهمسطح که ناتمام مانده بود، احداث پل های متعدد غیرهمسطح در نقاط پرتردد شهر، نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی و تکمیل و توسعه خط یک و دوی متروی تبریز از جمله برنامه هایی است که طی چهار سال اخیر در راستای کمک به روان سازی و رفع سنگینی ترافیک در تبریز انجام داده و از این میان، تکمیل و احداث حدود ۱۰ تقاطع غیر همسطح، کارکردی قابل توجه در زمینه روان سازی ترافیک محسوب می گردد.
تقاطع های غیرهمسطح شهید فروزنده، شهید فلاحی، رسالت، ولایت، ولیعصر، شهید رحمتی، قراملک و دو پل روگذر میدان فهمیده و دور برگردان حیدرآباد در مدت ۲۸ ماه دور ششم شورای شهر افتتاح شده اند و طبق اظهار نظر شهروندانی که از مسیرهای این تقاطع ها تردد می کنند، سنگینی ترافیک را به مراتب کمتر و حرکت خودروها روان تر کرده است. سه دهنه پل روگذر به نامهای تقاطع غیرهم سطح شهید سردار خرم، شهید حیدری و تقاطع سه راهی اهر نیز توسط ۵ و ۹ در حال اجرا هستند که پس از افتتاح، اهداف تعیین شده را تامین خواهند کرد.
مهمترین نکته ای که در احداث این تقاطع ها باید مدنظر قرار گیرد، سرعت انجام کار و تکمیل پروژه در مدت زمان مشخص شده است و این موضوع خود در کاهش ترافیک تاثیر بسزایی داشته است. استفاده از تکنولوژی سگمنتال در ساخت تعدادی از این پل ها که برای اولین بار در تبریز انجام شد، علاوه بر کاهش زمان اجرای پروژه، از بعد زیبایی بصری نیز قابل توجه بوده و چهره خوشایندی به پلها داده است.
محبوب عبدالله پور، مدیرعامل سازمان مهندسی شبکه حمل و نقل در خصوص تاثیر تقاطع های غیرهمسطح در ترافیک شهری می گوید: بیشتر معابر تبریز، حتی در بزرگراه هایی مانند کسایی با مشکلات مهندسی و طراحی روبرو هستند؛ به این شکل که یا در چند دهه قبل و با توجه به ظرفیت آن زمان احداث شده اند و یا در حین احداث، دقت کافی به وضعیت آن ها نشده است؛ به همین دلیل ما شاهد ترافیک سنگینی در این قسمتها هستیم؛ احداث تقاطع های غیر هم سطح بزرگترین نقش خود را در این قسمتهای شهر ایفا می کند؛ به این طریق که با انتقال ترافیک به قسمتی دیگر، از حجم خودروهای ورودی می کاهد و مسیر به اصطلاح خلوت تر می شود.
وی به عنوان نمونه به تقاطع غیرهمسطح سه راهی اهر اشاره می کند و می افزاید: در این پروژه در حال احداث، فقط یه رمپ تکمیل شده و در حال استفاده است؛ به واسطه همین یک رمپ، خودروهای ورودی از اهربه مقصد ضلع جنوبی شهر، بجای ورود به مسیر منتهی به تبادل امام علی (ع) و انتقال به ورودی اتوبان کسایی از سمت این میدان که اتفاقا مسیر بسیار باریکی هم هست، مستقیما از طریق اتوبان پیامبراعظم وارد اتوبان کسایی می شوند و ترافیک سنگین ورودی کسایی از طرف تبادل امام علی(ع) رفع می شود.
مدیرعامل سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل و نقل شهرداری تبریز تاکید دارد که انتقال ترافیک، بحث تداخلات خودرویی را نیز کاهش می دهد و نتیجه آن علاوه بر کاهش تردد ماشین ها در مسیری خاص، به ایمنی ترافیک هم کمک شایانی می کند.
با اینحال، عبدالله پور مشکل اصلی ترافیک را تعدد خودروهای شخصی می داند و می گوید: ساخت پل یا خیابان های جدید نمی تواند کثرت خودروها در خیابانهای شهر را کم کند؛ برای حل ترافیک تبریز، شهرداری فقط یک بخش از قضیه را مدیریت می کند؛ نهادها و ادارات شهری و استانی و حتی ملی باید در این زمینه به وظایف خود عمل کنند و اجماعی موثر برای حل مشکل ترافیک داشته باشیم.
سرهنگ جهانگیر جهانگیری رییس پلیس راهورتبریز نیز، ترافیک را معضلی فراگیر در بیشتر کشورهای دنیا شمرده و می گوید: در تمامی ممالک جهان مدیریت ترافیک از دو بعد مطرح است؛ یکی از بعد روان سازی و دیگری از بعد تامین ایمنی آن؛ در بحث روان سازی، تحقیقات جدید به این نتیجه رسیده اند که آنچه باید جابجا شود، انسان است، نه خودرو و وسایل نقلیه؛ که این امر مباحث مربوط به حمل و نقل عمومی، گسترش پیاده راه ها و توسعه دولت الکترونیک را پیش می کشد.
اما در بحث ایمن سازی که با حذف تداخلات ترافیکی و برخورد خودروها و در نهایت جلوگیری از بروز حوادث و سنگینی مضاعف ترافیک مقدور می شود، راه های ارتباطی می توانند نقش مهمی را ایفا کنند و تقاطع های غیرهمسطح هم از این جمله اند.
وی ادامه می دهد: در حال حاضر ۸۵۵ هزار خودروی دارای شماره تبریز در خیابان های این شهری تردد میکنند و اگر به این تعداد، خودروهایی را که به صورت شناور ازشهرها و روستاهای اطراف تبریز وارد شهر می شوند اضافه کنیم، می توان گفت هر روز یک میلیون خودرو به صورت متوسط در خیابانهای تبریز در حال رفت و امد هستند؛ وجود تقاطع های غیرهم سطح به ویژه آنهایی که در مبادی ورودی شهر احداث شده اند، موجب کاهش تلاقی وسایل نقلیه در تقاطع ها شده و ایمنی ترافیک را سبب می گردد. تسهیل عبور و مرور در تقاطع هایی که گره ترافیکی دارند، با احداث پلها و رمپ ها در حد بسیار قابل توجهی ممکن می شود و فعالیتهای شهرداری تبریز هم در این زمینه جای تقدیر دارد.
هزینه کرد چندصدمیلیاردی شهرداری تبریز برای احداث تقاطع های غیرهمسطح در نقاط مختلف شهر، نشان دهنده اهتمام این مجموعه به بحث ترافیک و تلاش برای رفع معضلات ناشی از این امر است؛ قطع یقین با ایجاد یک پل یا رمپ تردد خودورهای شخصی و به ویژه تک سرنشین کاهش پیدا نمی کند؛ اما این اقدام می تواند با تسهیل عبور از مسیرها روانی و عدم وجود گره های ترافیکی را موجب شود.
در نهایت لیکن، نباید یادمان برود که تک تک ما در برابر این موضوع مسوول ایم و هر کس به نوبه خود و در جای خود با عمل به وظایف محوله قانونی و اخلاقی می تواند در حل و رفع این مشکل موثر باشد.
