به گزارش پایگاه خبری مساوات به نقل از روابط عمومی اتاق بازرگانی تبریز، اگر قرار باشد بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی را بررسی کنیم، نیاز است تمامی جوانب مدنظر قرار بگیرد. استان آذربایجان شرقی با شرایط اقلیمی مناسب، خاک حاصلخیز و موقعیت جغرافیایی ممتاز، یکی از مهم‌ترین مناطق کشاورزی کشور محسوب می‌شود.
شرایط آب و هوایی و ویژگی‌های خاک
استان آذربایجان شرقی با شرایط آب و هوایی متنوع و خاک حاصلخیز، موقعیت جغرافیایی مناسبی برای کشاورزی دارد. این استان به دلیل منابع طبیعی وسیع و تنوع خاک، یکی از مراکز عمده کشاورزی کشور محسوب می‌شود. محصولات مختلف باغی، زراعی، سبزیجات، صیفی‌جات و حبوبات در این استان به عمل می‌آید که علاوه بر تأمین نیاز داخلی، به خارج از منطقه و کشور نیز صادر می‌شوند.
موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های ژئومورفولوژیکی
موقعیت مکانی و ویژگی‌های ژئومورفولوژیکی استان آذربایجان شرقی، امکان ایجاد یک قطب قوی در زمینه کشاورزی، منابع طبیعی و دام را فراهم کرده است. این استان با تولید ۴ میلیون و ۵۵ هزار تن محصولات کشاورزی، در بسیاری از محصولات رتبه‌های برتر کشوری را به خود اختصاص داده است.
رتبه‌های استان در تولید محصولات کشاورزی
زردآلو و سنجد: رتبه اول کشوری
عدس، گوجه‌سبز، سیب درختی، عسل، زغال اخته، گردو: رتبه دوم کشوری
گوشت قرمز، تخم‌مرغ: رتبه سوم کشوری
آلبالو: رتبه چهارم کشوری
بادام و نخود: رتبه پنجم کشوری
شیر خام و انگور: رتبه ششم کشوری
گندم: رتبه هشتم کشوری
قابلیت‌های ویژه بخش کشاورزی
قابلیت ویژه بخش کشاورزی آذربایجان شرقی به علت شرایط اقلیمی و حاصلخیزی اراضی، موجب تولید محصولات زراعی، باغی، پروری و گلخانه‌ای با ویژگی‌ها و توانمندی‌های منحصر به‌فردی شده است. این استان دارای بستر مناسب برای ایجاد کشت و صنعت در پایاب سدها به دلیل وسعت اراضی قابل کشت است. وجود مجتمع‌های گلخانه‌ای با شرایط مناسب و زیرساخت‌های لازم نیز از دیگر توانمندی‌های این استان به شمار می‌رود.
زیرساخت‌ها و مراکز تحقیقاتی
آذربایجان شرقی در رتبه‌های اول تا پنجم تولید ۱۴ محصول کشاورزی قرار دارد و دارای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و مهندسی کشاورزی است که نیروی متخصص این بخش را تأمین می‌کنند. همچنین، وجود مراکز بزرگ تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی، مرکز بیوتکنولوژی شمال غرب کشور، تولید انواع واکسن‌های دامی، سیلوها و سردخانه‌ها برای نگهداری بلندمدت محصولات کشاورزی، از جمله زیرساخت‌های مهم این استان است.
صادرات محصولات کشاورزی
استان آذربایجان شرقی در زمینه صادرات محصولات کشاورزی نیز موفق عمل کرده است. میزان صادرات محصولات کشاورزی استان در ۸ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ معادل ۲۰۷ هزار تن به ارزش تقریبی ۲۱۲ میلیون دلار بوده است که این مقدار بیش از ۶ درصد صادرات کل محصولات کشاورزی کشور را شامل می‌شود. عمده محصولات کشاورزی صادراتی استان شامل کشمش، رب گوجه فرنگی، سبزی و صیفی‌جات، آبمیوه، شیر، خامه و سایر محصولات کشاورزی است که به بیش از ۵۰ کشور جهان نظیر عراق، افغانستان، پاکستان، روسیه، هند، ترکیه، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان و دیگر کشورها صادر شده است.
بایدها و نبایدهای بخش کشاورزی
بشیر جعفری، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز، با اشاره به اهمیت تحقق شعار سال “جهش تولید با مشارکت مردم”، بر لزوم تدوین و اجرای منسجم راهکارهایی در حوزه کشاورزی تأکید کرد و به تشریح بایدها و نبایدهای این حوزه پرداخت.
لزوم یکپارچه‌سازی مدیریت کشاورزی، آب و محیط‌زیست
جعفری گفت: برای تقویت همکاری و هم‌افزایی بین‌بخشی و رفع موانع، باید مدیریت کشاورزی، آب و محیط‌زیست یکپارچه شود. تجارب جهانی نشان می‌دهد که مدیریت یکپارچه، شاه‌کلید حل ابرچالش‌های زیست‌محیطی است.
پایدارسازی احیای دریاچه اورمیه
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق تبریز با اشاره به اهمیت احیای دریاچه ارومیه افزود: لازم است مدیریت درون‌استانی و بین‌استانی برای پایدارسازی احیای دریاچه ارومیه یکپارچه شود. اجرای طرح‌های کاهش دما و تبخیر مانند احداث کمربند سبز، گسترش سایه‌بان‌ها در مزارع و باغات و ایجاد مزارع خورشیدی برای تأمین کسری برق موردنیاز استان از جمله اقدامات ضروری است.
تأمین اعتبار برای صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی
جعفری بر لزوم تأمین اعتبار و سرمایه برای صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی استان آذربایجان‌شرقی تأکید کرد و گفت: این صندوق با دو هزار و ۴۰۰ عضو، ۶۰ درصد تولیدات کشاورزی استان را در اختیار دارد. اما از زمان تأسیس در سال ۱۳۷۹ افزایش سرمایه نداشته است. انتظار می‌رود دولت با افزایش سهم خود و ارائه تسهیلات سهل‌الوصول، به وظیفه خطیر تأمین نهاده‌های دامی و اجرای پروژه‌های مطالعاتی مانند ایجاد شهر سیب و احیای دامداری‌های سنتی عمل کند.
اجرای کشت قراردادی و استفاده حداکثری از ظرفیت دیم‌زارها
جعفری بر لزوم تسریع در اجرای کشت قراردادی و استفاده حداکثری از ظرفیت دیم‌زارهای کشور تأکید کرد و گفت: در آینده باید برای تأمین امنیت غذایی روی دیم‌زارها توجه ویژه شود. با دانش فنی موجود، می‌توان تولید از دیم‌زارها را به‌راحتی افزایش داد.
برقراری ارتباط با بانک توسعه اسلامی و اجرای کشت فراسرزمینی
رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و محیط زیست اتاق تبریز بر لزوم برقراری ارتباط با بانک توسعه اسلامی برای تولید و صدور محصولات حلال به کشورهای اسلامی و اجرای کشت فراسرزمینی به‌خصوص در کشورهای حوزه قفقاز تأکید کرد و افزود: این اقدامات به حفظ ذخایر آب زیرزمینی و تأمین حقابه دریاچه ارومیه کمک می‌کند.
بشیر جعفری در پایان گفت: با اجرای این راهکارها و تعهدات، می‌توان به تحقق شعار سال “جهش تولید با مشارکت مردم” امیدوار بود و به توسعه پایدار در بخش کشاورزی دست یافت.
شایان ذکر است، با توجه به تولیدات متنوع و قابلیت‌های ویژه این استان، سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی آذربایجان شرقی می‌تواند نتایج مثبت و سودآوری به همراه داشته باشد. زیرساخت‌های قوی، مراکز تحقیقاتی و تخصصی، و توانمندی‌های صادراتی از جمله نقاط قوت این استان در بخش کشاورزی به شمار می‌روند.
