مساوات- احمد حسن‌نژاد: همه زبان‌ها معمولا دارای لهجه‌های متعددی هستند، این امر وجود یک زبان معیار برای ارتباط بهتر بین گویشوران مختلف یک زبان و بهره‌گیری از آن در نهادهای آموزشی را ضروری می‌سازد.
تعاریف مختلفی از زبان معیار مطرح است. برخی “زبان معیار” را زبان بکار رفته در مطبوعات و صدا و سیما، برخی زبان تدریس شده در مدارس، برخی زبان تکلم شده از سوی افراد تحصیلکرده آن زبان و برخی دیگر گونه‌ای از میان گونه‌های متعدد یک زبان که اعتبار بیشتری دارد، تعریف می‌کنند. در این میان، تعریف میرجلال‌الدین کزازی از همه تعاریف جامع‌تر است. به نظر کزازی، زبان معیار، زبانی است که دانش‌آموختگان و فرهیختگان آن را چه در نوشتار و چه در گفتار به کار می‌گیرند.
با این حساب زبان معیار تورکی آذربایجانی، کدامین است و چگونه باید انتخاب شود؟
البته به شخصه معتقدم زبان معیار تورکی آذربایجانی از خیلی وقت‌ها پیش مشخص شده و دهه‌هاست شعرا، ادبا و نویسندگان آذربایجانی، آثار خود را با این زبان معیار آفریده و می‌آفرینند.
برخی از مدیران نهادهای فرهنگی آذربایجان، هر زمان می‌خواهند دلایل مخالفت نهاد تحت مدیریت خود نسبت به عدم صدور مجوز برای کتب تورکی و یا ممیزی‌های فراوان اعمال شده در این قبیل کتب را توجیه کنند، پای عدم رعایت زبان معیار تورکی آذربایجانی را پیش می‌کشند. اگر از آنها تعریف “زبان معیار” را بپرسید، بی‌درنگ لهجه تبریز، اورمیه، اردبیل و…. را -بسته به استان محل زندگی خود- به عنوان زبان معیار برای شما معرفی خواهند کرد و اگر اندکی زرنگ باشند، زبان منظومه حیدربابا و اشعار تورکی استادشهریار را برای‌تان مثال خواهند آورد.
برخی‌ها نیز بخاطر تعصبی که به لهجه شهر و منطقه خود دارند، همیشه تلاش می‌کنند لهجه خود را به عنوان زبان معیار تورکی آذربایجانی، قالب کنند. این در حالیست که زبان معیار، فارغ از همه لهجه‌ها و گونه‌های یک زبان و صرفا براساس قواعد و گرامر آن زبان شکل می‌گیرد. در حقیقت در زبان معیار، همه قواعد یک زبان رعایت می‌شود. برای همین ممکن است بخشی از آن با لهجه منطقه و شهر ما منطبق باشد و یا، مسیری کاملا متفاوت را طی نماید.
