مساوات – صیاد همتی: متأسفانه وضعیت رودخانه مرزی ارس به‌گونه‌ای است که در نگاه نخست و با چشم غیرمسلح هم تغییر رنگ آن قابل رویت است و تردیدی در این مسأله نیست.
فارغ از اینکه، این تغییر رنگ و آلودگی ظاهری برای زیست‌بوم منطقه تهدید است یا نه؟! گویای یک واقعیت تلخ است؛ جسم ارس به حدّی نحیف و ناتوان شده، با هر پساب باریکه‌ای تغییرات رنگی در آن نمایان می‌شود.
قصدم کم‌اهمیت نمودن آلودگی ناشی از پساب معدن کشور همسایه نیست؛ بلکه تلنگری در اذهان آگاه و دادخواه منطقه برای پی‌بردن به فاجعه‌ای بزرگتر و سر منشأ استیلای این پدیده آلودگی بر جسم نحیف شده ارس است.
چرا در گذشته دور با وجود رهاسازی این پساب، تغییری در رنگ آب رودخانه ارس رخ نمی‌داد؟!
دو عامل مهم، حیات حدود ۳۰۰ هزار نفر انسان و حدود ۳۰۰ هزار هکتار اراضی حاصلخیر کشاورزی را تهدید می‌کند؛ یکی با سدسازی در سرچشمه‌های این رودخانه، دیگری با رهاسازی پساب آلوده!.
ناگفته پیداست، مطالبه‌گری مردم و کنشگران اجتماعی، پرده از رمز و راز این مرگ خاموش در حاشیه رودخانه ارس برداشته است اما نباید علت‌العلل این پدیده زیست محیطی، که کاهش چشمگیر دبی آب رودخانه ارس است، به دست فراموشی سپرده شود. به عبارتی از کوتهی ماست که دیوار بلند است!
بی‌گمان، جلوگیری از ورود پساب معدن کشور متخلف ارمنستان، کار چندان دشواری نیست و هر زمان بستگی به اراده حاکمیت دارد اما با تساهل فعلی در تثبیت حق‌آبه ارس و بی‌تفاوتی به سدسازی‌های تورکیه، سرنوشت هیرمند در انتظار این رودخانه مرزی است.
