مساوات – رحمان اوکتای: در حقیقت هم طالبان و بقیه مجاهدین افغان متفاوت‌تر از هر کسی هستند، آنها نه مثل نیروهای دولتی کره شمالی هستند، نه همچون چریک‌های چگوارا و فیدل کاسترو نه مثل نازیها؛ چیزی که آنها می‌فهمند، «فدا کردن همه چیز برای تسلیم نشدن» است
اینان نه اهمیتی به ساختارهای نوین در جهان می‌دهند، نه مقید به قانون هستند! نه سازمان ملل و مجامع بین المللی را قبول دارند نه قواعد همجواری با کشورها را، این مسائل را پنهان هم نمیکنند بلکه بصورت علی ابراز کرده حتی بر علیه آن مقوله‌ها مبارزه می‌کنند!
برای ایران، نه آمریکا، اروپا و دیگر قدرت‌های منسجم و پر آوازه؛ بلکه طالبان خطر و تهدید به حساب می‌آید! چون همان‌طور که گفتیم طالبان به هیچ مسئله اهمیت نمی‌دهد، اینکه اقتصاد باشد، کشور یا ساختار دولتی و اجتماعی‌شان مورد زیان قرار بگیرد، یا از لحاظ سیاسی مورد انزوا قرار گیرند کوچک‌ترین مفهومی برایشان ندارد، و در داخل، اصلا هیچ نهادی وجود ندارد و جسارتی نیست که در افغانستان آنها را مورد مواخذه قرار بدهد.
«آنها چیزی که بلدند جنگیدن است به قیمت انفجار خودشان و از دست دادن هر چیزی». و این خطر همیشه خواهد بود، نه برای ایران بلکه برای دیگر کشورهای همسایه افغانستان، اگر هر کدام از این همسایه ها دچار بحران‌های سیاسی شوند و قدرت مرکزی‌شان در حالت تضعیف قرار بگیرد یا وارد جنگ و درگیری ثالث بشوند؛ طالبان در اولین فرصت لشگر خود را روانه آنجا خواهد کرد!
آن چیزی که مشهود است، این مذهبیون افراطی و دیوانه را نه موشک نه بمب و نه هیچ تسلیحات و ارتشی نمی‌تواند متوقف بکند! چون نه طبق اصول می‌جنگند نه شکست و پیروزی مورد هدف‌شان است. مگر اینکه یکی دو تا بمب اتمی به افغانستان زده شود و این کشور با همه ساکنین‌اش بعلاوه طالبان از روی زمین پاک شود که می‌دانیم یک شوخی بیش نیست!
حتی بقول آن افسر اطلاعاتی، اگر بمب اتمی هم زده شود باز هم این طالبان از بین نمی رود
چون آنها همه جا هستند و دوباره می‌توانند برگردند، مگر اینکه تز و فلسفه‌ای قویتر از فلسفه طالبانیسم در داخل جامعه افغانستان تعریف شود و بنیادهای ایدئولوژیک و تفکری این گروه را خلع حیات بکند. بنابراین دستگاه سیاست خارجی ایران، نباید با زبان عامیانهٔ سیاست و دیپلماسی با دولت طالبان حرف بزند، چون آنها چنین حرف‌ها را نمی‌شنوند!
به نظر من، گروه و دولتی که برای هیچ چیزی در دنیا اهمیتی قائل نیست و سابقه جنگیدن با سه ابرقدرت دنیا – انگلیس، روسیه و آمریکا- را دارد، تهدید و فشار هم اثری نخواهد داشت. یا باید ایران شانس خود را امتحان کرده وارد جنگ با طالبان شود و ادعا بکند اگر همه دنیا نتوانستند طالبان را متوقف کنند ما این کار را می‌کنیم که این هم تصمیمی است که نمی.توان عاقبت‌اش را پیش‌بینی کرد، شاید هم دست‌هایی از پشت پرده ایران را به سمت درگیری با همسایگان بخصوص طالبان هل بدهند و آن را مثل روسیه در باتلاق گرفتار بکنند، البته باتلاق افغانستان بسیار متفاوت‌تر است.
چند سال پیش هم گفته بودم “همیشه تجهیزات و توانایی‌های بزرگ نظامی نمی‌توانند بر الگوهای مردمی غالب بشوند”. و طالبان در این موضوع با چاشنی توحش و ترور اصلا غلبه‌پذیر نیست. به عنوان مثال؛ کشورهای عربی یا جمهوری آذربایجان و سایرین، دولت‌های رسمی و مدرن هستند آنها بسیاری مسائل را در نظر گرفته بنابر منافع دولت و ملت خویش جلو می‌روند ولی طالبان اینطور نیست!
با توجه به این واقعیت‌ها، ابراهیم رئیسی مثل اقتصاد و دیگر مسائل؛ در مورد سیاست خارجی هم لحن و تصمیم نادرست گرفت. در حال حاضر هیچکس دلش نمی.خواهد با طالبان وارد درگیری بشود، چون نه طالبان و نه افغانستان چیزی برای از دست دادن ندارند، و کسی که برای از دست دادن چیزی نداشته باشد بسیار خطرناک است! اگر کشوری با طالبان وارد جنگ بشود، بمباران افغانستانِ فلاکت‌زده، تاثیری در جنگ نخواهد داشت و هجوم نظامی به طالبان هم موثر نخواهد بود، چون آنها دهه‌های طولانی هم درون شهر و هم در صحرا و کوهها زندگی کرده اند! و برایشان زیاد تفاوتی ندارد که جایگاه‌شان از دست برود.
ولی کشور دومِ درگیر شونده با طالبان، وضعیتش مثل مشت زدن به خرده شیشه‌ها خواهد بود و هرچه زیان و ضربه هست به خودش وارد میشود.
اصولا بهترین شیوه در مورد حل مسائل و مناقشات با کشورهای همسایه، راه حل‌ها با شیوه و خصوصیات بومی هر منطقه، و بعد از آن نفوذ و البته کسب احترام می‌باشد. هر کشوری بتواند احترام کشورهای همسایه را کسب بکند، می‌تواند مشکلاتش را با آنان به راحتی حل بکند، زبان و لحن تهدیدآمیز و تند در مورد همسایگان در هیچ کجای دنیا کارساز نبوده و نیست. یک دولت کاربلد طبق منطق و عقلانیت همیشه نقشه راه دارد و بر اساس آن عمل میکند و نتیجه می‌گیرد.
«طالبان همچون یک فرد دیوانه است» یک دیوانه، هم برای تهدید می‌خندد هم برای محبت و التماس. اگر به او حمله بکنی او هیچ‌گاه دست بردار نخواهد بود، تا تو را از بین ببرد و آن نفرت دیوانه گونه‌لش تسلی پیدا کند! اگر تهدید بکنی او با زدن ضربات متعدد تلاش خواهد کرد به تو ثابت بکند که ضعیف هستی. و اگر التماس بکنی التماس بیشتری طلب میکند!
پس باید دولت ایران، دست از این شیوه های نادرست برداشته و مملکت و مردم را دچار زیان نکند. طالبان زبان خاص خودش را دارد که اینهم از یک راه بدست می‌آید: “روابط خوب با بقیه همسایگان و کسب احترام در پیرامون”. اگر ایران با بقیه همسایگان روابط حسنه داشته باشد، طالبان هم کم‌کم آن را مورد احترام قرار خواهد داد.
ما نباید فکر بکنیم که طالبان به این زودی‌ها خواهد رفت یا یک نیروی خارجی آن را از بین می‌برد، نه به هیچوجه! افغانستان و خاورمیانه باید مرحله طالبانی را پشت سر بگذارد این جامعه افغانستان و تمام خاورمیانه و جهان اسلام است که باید خودش جلوتر برود و خودش طالبان و تفکرات طالبانی را درون خود هضم و حل بکند.
نمی‌توان یک غده بزرگ در بدن را با قیچی و چاقو و بریدن قسمتی از بدن رفع کرد بلکه باید با تقویت بدن با یک برنامه پزشکی و علمی، آن غده را به مرور کوچکتر و بلااثر کرد و نهایت درون بدن حل نمود.
