فرونشست زمین، فریاد خاموش زمین و مرئی شدن نامرئی

مساوات – فاطمه کشاورزی: شعار روز جهانی سال ۲۰۲۲ سازمان ملل، آب های زیرزمینی، مرئی شدن نامرئی اعلام شده است؛ شاید اقبال جهانی به موضوع آب‌های زیرزمینی و مرئی شدن این سرمایه نامرئی و دور از دید انسان ها، فرصتی باشد برای یادآوری دوباره اینکه کسری مخازن زیرزمینی آب کشور سالانه بیش از ۴ میلیارد متر مکعب است.
این میزان نشانگر شدت گرفتن ناترازی منابع و مصارف آب های زیرزمینی در سال های اخیر در پی تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی و سهم منابع آب سطحی در رفع نیازها، و در نتیجه سنگینی بار مصرفی بر دوش آبهای زیرزمینی بویژه درمصارف کشاورزی است.
نکته اصلی که شعار روز جهانی آب برای مخاطبان خود یادآور می سازد این است که چالش های جدی زیست محیطی حال حاضر جهان به حدی رسیده است که توجه به مسائل آشکار و در معرض دید، برای گذر سلامت از این تنگناها و تامین ایمن و پایدار نیازها بدون ایجاد تبعات مخرب میسر نخواهد بود، مگر با توجه به تمام جوانب و موضوعات آشکار و پنهان که گاه از جنس آب های زیرزمینی و خاموش و دور از دید هستند.
منصفانه‌تر آن است که همان گونه که با کوچکترین کمبود و کاهش، بلافاصله به فکر جایگزینی منابع آب زیرزمینی برای مصارفمان هستیم در حفاظت از منابع مان نیز، این منابع استراتژیک را با توجه به نقش ارزنده و حیاتی آنها در اولویت قرار دهیم و پنهان از دیده بودن آنها موجب کم لطفی و بی توجهی به بقای حیات این سرمایه ارزشمند نشود.
متاسفانه با بروز و ظهور فرونشست‌ها و شکاف‌های عظیم، تکان‌دهنده و عمیق، این زخم‌های ترک خورده‌ای، که بر چهره دشت‌های کشور در حال افزایش است، دیگر نمی‌توان از آب‌های زیرزمینی به عنوان منابع نامرئی یاد کرد؛ شکاف‌هایی که فریاد بی‌صدای زمین برای دادخواهی از انسان است و در صورت ادامه روند فعلی، امنیت آبی فرزندانمان را خواهد بلعید.
فرونشست زمین و چاله‌هایی که در دشت‌ها به ویژه در دشت‌های بحرانی ایجاد شده‌اند، زنگ خطر و هشداری جدی برای نابودی آب‌های زیرزمینی و لزوم توجه جدی به احیا و نگهداشت این منابع استراتژیک می‌باشد. لذا با توجه به اینکه در کل دنیا این منابع به عنوان منابع استراتژیک و ذخیره‌ای در نظر گرفته می‌شود و برای مصارف روزمره از دیگر منابع از جمله منابع آب سطحی یا بازیافتی و… استفاده می‌شود، توجه جدی به بازچرخانی آب و جایگزینی مصارف تا حد ممکن با این منابع به منظور احیا و تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
امید است ضمن توجه جدی به این منابع، با تداوم اجرای طرح‌های احیا و تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی، شاهد همراهی همدلانه ذی‌نفعان در حفاظت و حراست از این منابع در نتیجه افزایش آگاهی و اطلاع از وضعیت موجود باشیم که در این میان نقش بی‌بدیل کارگزاران روابط عمومی و اصحاب رسانه برای ایجاد این آگاهی و حصول مشارکت مردم نقشی حیاتی و غیرقابل انکار محسوب می‌شود.