مساوات- دکتر رسول اسماعیل‌زاده دوزال: به تحقیق، سعدی شیرازی بزرگترین شاعر پندپرداز زبان فارسی است که زیبایی ادب فارسی را در آثار خود منعکس کرده است. زیبایی و فرهنگ دگردوستی زبان فارسی را نه در شعرای دیگر حتی فردوسی بلکه باید در سعدی جستجو کرد.
کتاب گلستان او از جهات مختلف ادبی، حکمی و عرفانی حائز اهمیت است و در طول قرن‌های گذشته به عنوان یکی از کتاب‌های درسی مکتب و مدرسه‌های جهان اسلام بویژه منطقه ترکستان، قفقاز، آناتولی و ایران مطرح بوده است.
نظیره‌هایی که برای گلستان سعدی نوشته شده است، نشان از رغبت خوانندگان و نشان از اهمیت آن در میان ملل مختلف دارد. تاثیر سعدی شیرازی نه تنها بر شعرا و ادبا و حکمای بعد از خود بلکه بر شعرا، ادبا و حکمای سایر زبان‌های اسلام از قبیل ترکی و اردو کاملاً هویداست.
تاکنون نظیره‌های مختلفی در آذربایجان و آسیای مرکزی به گلستان سعدی نگاشته شده است که نظیره میرزا خاور کوردشتی دیزماری شاعر، ادیب و طبیب قره‌داغی تحت عنوان “در افشان” از نظیره‌های بسیار ارزشمند است.
همچنین، گلستان به زبان‌های مختلف ترجمه شده که نخستین آن به زبان ترکی اویغوری، ترکی جغتایی، ترکی آذربایجانی و ترکی تاتاریست.
نسخه‌ای که پیش روی خوانندگان است؛ ترجمه جغتایی گلستان است که توسط خواجه ایشان ترجمه و منتشر شده است. ترجمه در بین مردم اویغور، ترکمن، قزاق، قرقیز، اوزبک و تاتار مشهور است. این نسخه تحت عنوان “شوق گلستان مصور” را دوست عزیزم جناب آقای دکتر عادل خانی به اینجانب اهدا نموده‌اند.
در صفحه عنوان اثر، این شعر که ترجمه از شعر سعدی است، آمده است:
طبق گل دلینی قیلماس چاغ
گلستانیمدن آل بیر یفراغ ( یاپراق)
گول زمانی بئش آلتی گوندور بس
بو گولوستان همیشه پاک نفس
