به گزارش پایگاه خبری مساوات، «جهنمده بیتن گول» حکایتی است واقعی از ماجرای عاشق شدن دختری (سورو) از روستای «الموت» قزوین به یک پسر اردبیلی به اسم ایوب که ظاهرا آنجا سربازمعلم (سپاه دانش) بوده است.
این حکایت را سالها پیش، مرحوم استاد “عاصم اردبیلی” یکی از شاعران برجسته معاصر در کمال زیبایی به نظم کشیده است. این شعر بدون هیچ تردیدی شاهکار شاعر آن است.
داستان از این قرار است که یک پسر اردبیلی در دوره سرباز معلمی خود، در دامنه کوه های الموت با دختری آشنا شده و ارتباط عاطفی برقرار میکنند. نام این دختر سورو است، تا اینکه دوره سربازی پسر تمام میشود و وی به اردبیل باز میگردد. سورو به انتظار بازگشت معشوق مینشیند، اما خبری نیست. از هر مسافری خبر میگیرد، اما هر امیدی به ناامیدی ختم میشود تا اینکه سورو به اردبیل میآید. کوچه به کوچه و خانه به خانه به دنبال یار سفره کرده میگردد و او را در خانه خود در کنار همسر مییابد.
سورو در اردبیل میماند و گفته میشود که عشق این پسر او را دیوانه کرده است، عشق سوری زمینهای میشود برای شاعر بسیار توانای اردبیلی مرحوم استاد عاصم اردبیلی تا شعری بسراید که به واقع شاهکار است. این شعر در مجموعه شعر “قانلی سحر” به چاپ رسیده است.
جهنمده بیتن گول
فلکین قانلی الیندن بیر آتیلمیش یئره اندی
بیر فلاکت آنانین جان شیرهسیندن سودون امدی
بوللو نیسگیل شلهسین چیگنینه آلتدی
تای توشوندان دالی قالدی
ساری گول مثلی سارالدی
گونو تک باغری قارالدی
درد الیندن زارا گلدی
گونو گوندن قارا گلدی
خان چوبانسیز سئله تاپشیرسین اوزون
یوردوموزا بیر سارا گلدی
بیر وفاسیز یار الیندن سانا گلمز یارا گلدی
بیر یازیق قیز جان الیندن جانا گلمز جانا گلدی
گئچهجکده “الموت” دامنه سیندن بورایا درمانا گلدی
بیر آدامسیز “سورو” آدلی الی باغلی دیلی باغلی!؟
سورو کیم دیر؟
سورو بیر گولدی جهننمده بیتیبدیر
سورو بیر دامجیدی گوزدن آخاراق اوزده ایتیبدیر
سورو یول یولچوسودور اهیریده یوخ، دوزده ایتیبدیر
سورو بیر مرثیهدیر اوخشایاراق سوزده ایتیبدیر
او کونوللرده کی ایتمیشدی ازلدن آدی گوزدن ده ایتبدیر
سورو بیر گوزلری باغلی، اوزو داغلی، سوزو داغلی
اولوب هاردان هارا باغلی!؟
بوشلایب دوغما دیارین اوموب البته یاریندان
ال اوزوب هر نه واریندان
قورخمایب شهریمیزین قیشدا آمانسیز بورانیندان نه قاریندان
گزیر آواره تاپا یاندیریجی دردینه چاره، تاپا بیلمیر
چوخ سئویر عشقی باشیندان آتا آمما، آتا بیلمیر
اووا باخ اووچو دالینجا قاچیر! آمما چاتا بیلمیر
ایش دونوب، لیلی توشوب چوللره مجنون سوراغیندا
شیرین الده تئشه، داغ پارچالایر فرهاد اوتورموش اوتاغیندا
تشنهلب قو، نئجه گور جان وئری دریا قیراغیندا
وارلیغین سون اثری آز قالیر ایتسین یاناغیندا
سانکی بیر کوزدو بورونموش کوله وارلیق اوجاغیندا
کوزهریر پیلته کیمین یاغ توکهنیب دیر چراغیندا
بوی آتیر رنج چاغیندا قوجالیر گنج چاغیندا
بیر آدامسیز “سورو آدلی” الی باغلی، دیلی باغلی!
سورو جان! اومما فلکدن، فلکین یوخدو وفاسی
نه قدر یوخدی وفاسی، او قدر چوخدو جفاسی
کوهنه رقاصه کیمین هر کسه بیر جوردو اداسی
او آیاقدان دوشهنی ایستر آیاقدان سالان اولسون
او تالانمیشلاری ایستر گونو گوندن تالان اولسون
او آتیلمیشلاری ایستر هامیدان چوخ آتان اولسون
او ساتیلمیشلاری ایستر قول ائدرکن ساتان اولسون
نئیلهمک قورقو بوجوردور
فلکین نظمی ازلدن اولوب اضدادیله باغلی
قاراسیز آغلار اولانماز
دره سیز داغلار اولانماز
اولوسوز ساغلار اولانماز
گرهک هر بیر گوزهله بیر دنه چیرکینده یارانسین
بیری انسین یئره گویدن، بیری عرشه اوجالانسین
بیری چالسین ال آیاق غم دنیزینده، بیری ساحلده سئوینج ایله دایانسین
بیری ذلت پالازین باشه چکیب یاتسادا آنجاق بیرینین بختی اویانسین
بیری قویلانسادا نعمتلر ایچینده بیریده قانه بویانسین
آی آدامسیز سورو آدلی ساچلاریندان دارا باغلی!
نئیلهمک ایش بئله گلمیش “چور” گلنده گوله گلمیش
فلکین اهیری کمانیندا اولان اوخ آتیلاندا دوزه دگمیش
دیلسیزین باغری دلینمیش اهیری قالمیش “دوز” اگیلمیش
اونو خوشلار بو فلک
ائل ساراسین سئللر آپارسین
بولبول حسرت چکهرک گول ثمرین یئللر آپارسین
“قیسی” چوللرده قویوب “لیلی”نی محملر آپارسین
“خسرو”ی “شیرین” ایلن ال اله وئرسین، “فرهاد”ین قامتین اهیسین
باخاراق چرخ زمان، نئشهیه گلسین، کئفه دولسون
سورولار سولسادا سولسون
بیری باش یولسادا یولسون
سیتقا بیر اولدوز اگر اولماسا اولدوزلار ایچینده بو سما ظلمته باتماز
داش آتان کول باشی قویموش داشینی اوزگهیه آتماز
سن یئتیشسن هدفه اوندا فلک مقصده چاتماز
داها افسانه یارانماز
سورو آی باشی بلالی، زمانین قانلی غزالی
سورو بیر قوشدو خزان آیری سالیبدیر یوواسیندان
ال اوزوبدور آتاسیندان
جوجهدیر، حیف اولا سود گورمهییب اصلا آناسیندان
او زلیخا کیمی یوسف اییین آلمیر لباسیندان
بونا قانعدی تنفس ائلهییر یار هاواسیندان
درد وئرن درده سالیب آمما خبر یوخ داواسیندان
آغلاییب سیتقایاراق بهره آپارمیر دوعاسیندان
او بیر آئینهدیر رسام چکیب اوستونه زنگار
اوندا یوخ قدرت گفتار، اوزو چیرکین، دیلی بیمار
گنج وقتینده دل آزار
گورهسن کیمدی خطاکار!؟!
گورهسن کیمدی خطاکار!؟
این شعر به لحاظ پرداختن به یک موضوع بسیار ظریف در میان ادب دوستان از جایگاه ویژهای برخوردار است. موضوعی عشقی و اجتماعی که در زمانهای نه چندان دور اتفاق افتاده و عاشقی پاکباز در دام عشقی نافرجام به قیمت از دست دادن همه چیز خود همچنان در کوی یار میگردد. سورو در نگاه هر بینندهای یادآور سرگذشتی تلخ است.
عشق موهبتی الهی است و زندگی بدون عشق معنا ندارد. هر کس به فراخور حال، برداشتی متفاوت از عشق دارد ولی آن که میداند عشق زیبایی است و سرسختترین قفلها با کلید عشق و محبت گشودنی است. کسی را که عشق را حقیر میشمارد و زندگی انسانی را به بازی میگیرد در نزد همه منفور و زشت است.
ماجرای سورو دل انسان را به درد میآورد و انسان را به تفکر وا میدارد. آنجا که دختری پاک و بیآلایش از دامنه الموت دل از دیار خود میکند و به سوی عشقی که او را رها کرده میشتابد، غافل از اینکه کسی را که دل در گروی عشق او نهاده چند صباحی با حرفهای دروغین دل دختر بینوا را میرباید. بدین گونه عاشق که در روستایی در الموت سپاه دانش و معلم بوده و بعد از اتمام ماموریت دختر را رها کرده و به شهر خود اردبیل مراجعت میکند بعد از مدتی که خبری بدست نمیآِید دختر رخت سفر بر میبندد و خانه و کاشانه خود را رها و رهسپار شهری غریب میشود. پرسان پرسان خانه عاشق را مییابد و وقتی زنی جوان درب را به روی او میگشاید متوجه میشود که عاشق سینهچاک او متاهل و دارای زن و فرزند میباشد. دیگر روی برگشتی ندارد و همچنان نسبت به عشق خود وفادار مانده و در هوای کوی یار، عمر و جوانی را سپری میکند.
ماجرا به سرعت در میان اهالی پخش میشود و سورو مورد احترام اهالی اردبیل قرار میگیرد تا به امروز که سالیان درازی گذشته و آن دختر زیبا و جوان اکنون پیر شده و غبار روزگار بر چهره رنج کشیده و رنجورش نشسته ولی همچنان در خیابانها و کوچههای شهر میگردد.
ماجرای سورو، نقل محافل شده و مرحوم عاصم کفاش اردبیلی شاعر توانا در آفرینش شعر سورو این ماجرای غم انگیز عشقی را طوری به نظم کشیده که هیچ اهل دلی نمی تواند آن را بخواند وتحت تاثیر قرار نگیرد.
شایان ذکر است سورو در آئین بزرگداشت مرحوم استاد عاصم اردبیلی که سالها پیش در اردبیل برگزار شد، حضور یافت و از استاد عاصم اردبیلی که در آن زمان در قید حیات بود با اهدای دسته گلی تجلیل کرد و استاد عاصم نیز یک عدد سکه بهار آزادی به وی تقدیم کرد.
برای هدیه کردن محبت یک دل ساده و صمیمی کافی است تا از دریچه یک نگاه پرمهر عشق را بتاباند و مهر را هدیه کند. زندگی بیعشق، بطالت است تمام دویدنی بیحاصل؛ حسرتی مدام