مساوات- صمد محمدیان آغ‌بولاق: نقشه فرش قاراداغ که به (قره‌جه چئشنی‌سی) نیز معروف است، بالغ بر ۴۰ نوع نقشه کناره فرش دارد. به طوری که می‌توان گفت هر روستا چئشنی (نقشه) خاص خود را دارد که می‌توان به نقشه‌های آغ‌بولاق، آرپالیق، مهترلی، لنبران، گنگلو، قیزقاپان، گومانا و …اشاره کرد.
جالب است که بیشتر این گبه‌ها (کناره) در روستاهای ورزقان بافته می‌شود.
اصلا چرا در اوزومدیل و دیزمار، فرش به صورت گبه بافته می‌شود؟ عمدا فعالیت و محل درآمد اصلی مردم دیزمار و اوزومدیل در ایام نچندان دور، به علت شرایط آب هوایی مناسب منطقه، فعالیت‌های دامی و کشاورزی بوده است و زنان دوشادوش مردان در این امر فعالیت داشتند و فقط در پاییز و زمستان می‌توانستند به قالی‌بافی بپردازند. به همین علت زنان نمی‌توانستند فرش را در اندازه قالی (۱۲متر) و قالیچه (۶متری) ببافند.
طبق یافته‌های پژوهشگران، قدیمی‌ترین فرش دنیا، فرش پازیریک می‌باشد که در تورکستان‌شرقی بافته شده و قدمت آن به ۷۰۰۰ سال برمی‌گردد. گل بوته‌هایی که در فرش پازیریک دیده می‌شود تماما با فیگورهای سنگ‌نگاره‌های سونگون مطابقت دارد و گبه قره‌جه نیز از این امر مستثنا نیست و تمامی گل‌ها به صورت گیومتریک و به طور سیمیتریک بافته می‌شود که به گره تورکی معروف است.
به طور یقین می‌توان گفت؛ “چئشنی قره‌جه”، قدیمی‌ترین نوع نقشه در آذربایجان می‌باشد که نقشه هریس و اهر از آن الگوبرداری شده و در دوران صفوی که مینیاتور رواج پیدا کرده، هنرمندان فرش اهر نقشه خود را از اشکال هندسی به منحنی تغییر داده‌اند. امروزه در طرح و نقشه‌های هریس نیز این تغییرات را شاهدیم (به عنوان مثال نقشه سالاری).
معانی و مفاهیم اشکال هندسی این نقوش به عقاید و باورهای دینی مردمان این دیار در دوران باستان بر می‌گردد که به اساطیری بودن آن اشاره دارد. نقوشی که از عالم هستی دیگر خبر می‌دهد و به بهشت جاودان اشاره می‌کند. حتی از اسامی این نقشه‌ها می‌توان به این اصل پی برد. نام‌هایی چون: گول، آغاج، اژدها، قایناق، بوتا و… .
متاسفانه عدم حمایت و بی‌توجهی مسئولان در شهرستان ورزقان، باعث شده فرش به عنوان میراث، فرهنگ و گذشته این مردم، در کم‌تر خانه‌ای بافته شود. این در حالیست که با مسئولیت اجتماعی شرکت ملی مس ایران در شهرستان بابک، علاوه بر حمایت از بافندگان و تخصیص وام به آنها با هدف احیای گلیم و ایجاد اشتغال در این شهرستان، کارگاه‌های گلیم‌بافی ایجاد شده است. این کارگاه‌ها علاوه بر آنکه برای ده‌ها خانواده در این شهرستان، ایجاد اشتغال ایجاده کرده، تهیه مواد اولیه و خرید محصولات اولیه این کارگاه توسط خدمات اجتماعی مجتمع مس انجام می‌گیرد.
