غلامرضا بقایی: همزمان با دوازدهمین سالگرد انقلاب تونس، مردم به خیابان‌ها آمده‌اند، اما اینبار نه برای برگزاری جشن بلکه برای حفظ دموکراسی و آنچه برای آن انقلاب کرده بودند، در صف اول این اعتراضات نیز جبهه نجات ملی متشکل از چندین حزب بزرگ قرار دارند.
▪️تونس کجاست؟
تونس در شمال آفریقا در همسایگی الجزایر، لیبی و در ساحل دریای مدیترنه با ۱۲ میلیون جمعت و یک دهم مساحت ایران جای گرفته است.
حاکمیت ۸۰۰ ساله رومی ها، ۹۰۰ ساله اعراب مسلمان، ۳۰۰ ساله تورکان مسلمان عثمانی و ۸۰ ساله فرانسوی های مسیحی بر تونس سبب گردیده آثار باستانی و تاریخی متنوعی در این سرزمین پدید آید و جذب جهانگردان در کنار استخراج منابعی چون فسفات، روی، نفت، سرب و آهن و محصولاتی چون انگور و زیتون، تونس را به یکی از بالاترین درآمدهای سرانه در قاره آفریقا و یکی از باثبات‌ترین شرکای تجاری اتحادیه اروپا نائل گرداند.
هر دلار آمریکا با سه دینار تونس معامله می‌گردد. ۹۸ درصد مردم مسلمانند و ۶۳ درصد مردم در کنار زبان عربی به زبان فرانسوی هم می‌توانند صحبت کنند.
▪️اشتراکات ایران و تونس چیست؟
حضور امیران و لشگریان ایرانی در سپاه مسلمانان در قرن‌های ابتدایی پس از ظهور اسلام، سبب گردید نفراتی از دودمان بنوخراسانی مدتی بر تونس حکمرانی کنند و فرهنگ ایرانی در این منطقه نفوذ یابد بطوریکه از سوی محققان ۲۰۰ تا ۸۰۰ واژه مشترک یا کلمه فارسی معرب در زبان عربی لهجه تونسی ورود یابد کلماتی همانند (شیرین، گلیم، نارنج، مرزبان، میخانه). گفته می‌شود شهر قیروان (کاروان) یادگار دوران حضور ایرانیان در تونس می‌باشد.
از دو دهه پش و از سال ۱۳۸۱ تا کنون با سرمایه‌گذاری سفارت ایران به طور متوسط سالیانه به ۲۰۰ نفر زبان فارسی آموزش داده می‌شود و در چندین دانشگاه تا مقطع دکتری توسط اساتید اعزامی از ایران تدریس می‌گردد.
▪️داستان واقعی تونس
اما داستان واقعی تونس از روز ۲۶ آذر ۱۳۸۹ آغاز گردید روزی که شهرداری چرخ دستی (محمد بوعزیزی) جوان دستفروش را توقیف کرد و او نا امید از همه جا مقابل شهرداری اقدام به خودسوزی نمود و آتش زیر خاکستر تونس شعله کشید، یک ماه بعد مردم توانستند زین‌العابدین بن‌علی را که خود را رییس جمهور مادام‌العمر تونس معرفی کرده بود را پس از ۲۴ سال حکومت خودکامه و دیکتاتوری از تخت قدرت به زیر بکشند.
بن‌علی به همراه میلیاردها دلار به عربستان گریخت و ۹ سال بعد درگذشت.
▪️تنها کشور دموکراتیک جهان عرب
اما بعداز پیروزی انقلاب، ابتدا مجلس موسسان تشکیل گردید و پزشک سرشناس و سیاستمدار شناخته شده ای به نام منصف المزروقی را به ریاست جمهوری برگزید.
سه سال بعد در آذر ۹۳ مردم تونس در اولین انتخابات آزاد تاریخ تونس، محمد القاید السبسی را به ریاست جمهوری برگزیدند، ۵ سال بعد کمی پیش از زمان انتخابات جدید، السبسی درگذشت و قیس سعید با کمتر از ۲۰ درصد آرا در دور دوم با زحمت بسیار به ریاست جمهوری تونس برگزیده شد.
تا این زمان براساس واحد اطلاعات اکونومیست، تونس توانسته بود با شاخص مردم سالاری و توسعه انسانی بالا به عنوان تنها کشور دموکراتیک جهان عرب معرفی گردد.
▪️آیا بن‌علی جدیدی ظهور کرده است؟
انتخابات برای تغییر بندهایی از قانون اساسی در تابستان ۱۳۹۹ که منجر به افزایش اختیارات بی سابقه رییس جمهور و محدودیت نهادهای نظارتی گردید اولین اقدام مناقشه برانگیز قیس سعید رییس جمهور تونس بود که مخالفت گسترده ای را به همراه داشت تا جایی که تنها یک سوم واجدین شرایط در این انتخابات مشارکت نمودند.
پس از آن قیس سعید بر اساس اختیارات جدیدش، اقدام به انحلال پارلمان در سوم مرداد ۱۴۰۰ نموده دستور برگزاری انتخابات زود هنگام را صادر نمود و به ارتش دستور داد مانع ورود نمایندگان به مجلس شوند.
وزارت کشور نیز از برگزاری تظاهرات اعتراضی که پس از انقلاب تونس حق عمومی شمرده می‌شد با اتخاذ تدابیر امنیتی جلوگیری کرد.
سعید که از آبان ۱۳۹۸ سکان ریاست جمهوری تونس را بدست گرفته است، به این اکتفا نکرده دست به تغییرات گسترده در میان وزیران و مسئولان بلندپایه زد، اقداماتی که مخالفان هدف از آن را به تغییر ساختار نظام سیاسی تونس و کودتا علیه دموکراسی تعبیر می کنند.
▪️مردم به پای صندوق‌های رای نرفتند
انتخابات مجلس جدید که با تحریم گسترده احزاب روبرو گردیده بود، تنها توانست ۱۱ ٪ واجدین شرایط را برای حضور در پای صندوق‌های رای مجاب نماید، در پی اعلام ۸/۸ درصدی کمیته عالی انتخابات تونس، دیده بان نظارت بر انتخابات در گزارش پایانی خود اعتبار انتخابات را بدلیل نرخ بسیار پایین مشارکت، خدشه دار دانست.
▪️مردم راهی جز احیای دموکراسی ندارند
روز شنبه ۲۴ دی ماه خیابان حبیب بورقیبه که محل سنتی جشن انقلاب تونس است مملو از مردمی بود که با شکستن حصارهای امنیتی علیه قیس سعید رییس جمهور فعلی کشور شعار می‌دادند، اینک احزاب متعددی هدف خود را سرنگونی قیس سعید اعلام کرده‌اند.
در این ارتباط المزروقی رییس جمهور اسبق تونس از مردم خواست به قیام خود تا احیای انقلاب ۱۷ اکتبر ادامه دهند و تونس راهی جز احیای دموکراسی ندارد، وی سیاست‌های سعید را حاکمیت جریان ضدانقلاب توصیف کرده که با پشتیبانی سرویسهای اطلاعاتی برخی کشورها منجمله امارات و عربستان سعودی انجام می‌پذیرد.
▪️احزاب اسلام گرا همراه با دموکراسی تونس
نورالدین البحیری از رهبران حزب اسلامگرای النهضه تونس در مصاحبه با العالم، شرایط کشورش را پس از اقدامات رییس جمهور این کشور، بحرانی توصیف کرده می گوید: قیس سعید در کشور کودتا کرده، او مخالفانش را بازداشت و اقتصاد کشور را رها کرده است.
لازم به ذکر است؛ البحیری، تا اسفند ۱۴۰۰ در بازداشت و یا حصر خانگی به سر برده است.
وی در ادامه از تعلیق قضاتی که حاضر نشدند بادستور دولت وی را محکوم نمایند سخن می‌گوید و به سوء قصد نافرجام به جانش قبل از دستگیری اشاره می‌کند.
از دیدگاه البحیری و حزب النهضه، قیس سعید تحت تاثیر دخالت‌های مکرون قرار دارد و علیرغم ادعاهایش برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل گام بر می‌دارد.
البحیری می‌افزاید: سعید به مردم وعده بهشت داد اما امروز ما در جهنم زندگی میکنیم.
▪️تورم بی‌سابقه ۱۰ درصدی
لازم به ذکر است تورم در تونس از ۴ درصد به ۱۰ الی ۱۲ درصد افزایش یافته و مردم در زمینه درمان و تهیه شیر خوراکی با مشکلاتی روبرو گردیده‌اند.
▪️درس‌هایی که از تونس برای جهانیان مخابره می‌شود؟
کش و قوس دموکراسی و دیکتاتوری و مردمی که خود پاسدار آزادی های خود خواهند بود.
مردم تونس، می دانند که نباید به هیچ کشوری و هیچ حکومت بیگانه ای امیدوار باشند، آنها پیش از این طعم آزادی را به خوبی چشیده اند.
آنها هنوز بوی تن سوخته جوان دستفروش محمد بو عزیزی را حس می کنند و می دانند که آزادی هزینه دارد.
قطعا عنوان کشور دموکراتیک جهان عرب برازنده مردم تونس خواهد ماند.
