مساوات- مهرو ماهر: قبرستان عجیب با مقبرهایی مرموز که امروزه این قبرستان یکی از منحصر به فردترین آثار باستانی و تاریخ کشور محسوب می‌شود و در استان گلستان واقع شده است. بیش از ۶۰۰ سنگ مزار در گورستان خالد نبی دیده می‌شود. پراکندگی این سنگ‌ها در دامنه‌های کوه مرکزی و کوه شرقی است و برخی دیگر از مجموعه سنگ مزارها به‌صورت‌های منفرد در تپه‌های اطراف قرار گرفته‌اند.
آرامگاه خالد نبی و این قبرستان در ارتفاعات قرار گرفته است لذا قبرستان خالد نبی فقط به این سنگ‌ها و مقبره‌های خاص محدود نمی‌شود بلکه طبیعت زیبا و چشم نواز آن باعث زیبایی و جذابیت این منطقه شده است.
▪️قبرستان خالد نبی کجاست؟
آرامگاه و قبرستان خالد نبی در شمال کشور و استان گلستان در ۹۰ کیلومتری شهر گنبد و ۶۰ کیلومتر شهر کلاله قرار دارد. همچنین فاصله گرگان تا خالد نبی حدودا ۱۸۰کیلومتر است و این گورستان با تهران ۵۶۵ کیلومتر و با مشهد ۵۲۰ کیلومتر فاصله دارد و برای رسیدن به محوطه قبرستان باید خود را برای یک کوهپیمایی متوسط آماده کنید زیرا باید تا قله ۷۰۰ متری گوگجه‌داغ (قله قدرت) از توابع مراوه تپه بالا بروید یا با کمک نیسان‌های مردم بومی به گورستان برسید.
▪️خالد نبی کیست؟
در برخی کتاب‌ها آمده است؛ خالد نبی یکی از پیامبران تبلیغی است که بین دوران حضرت عیسی و حضرت محمد(ص) برای تبلیغ دین خود در میان مردم ترکمن صحرا آمد و در زبان محاوره او را خالد نبی و ترکمنان به او خالد بن سنان می‌گفتند.
چشمه آبی در پایین آرامگاه خالد نبی قرار دارد که به نام چشمه خضر دندان خوانده می‌شود، قبرستان خالد نبی پایین‌تر از زیارتگاه خالد بن سنان و بر روی تپه‌ای ساخته شده است.
▪️قبرهای عجیب و غریب
قبرهای این قبرستان از ستون های سنگی حدود ۲ متر ساخته شده که از نظر ظاهری با یکدیگر تفاوت دارند و شکل ظاهری سنگ‌ها جنسیت زنانه یا مردانه بودن متوفی را مشخص می‌کند. در نخستین نگاه به این سنگ یادبودها شباهت عجیبی به اندام‌های زنانه و مردانه دارد اما برخی آن را نشان از جایگاه اجتماعی افراد معنی می‌کنند و معتقدند شبیه شال و کلاه است.
شکل ظاهری آن به این صورت است که کلاه خود در بالا، و شال کمری مردان در پایین توصیف شده و سنگ قبرهایی که دو حلقه در پایین دارند، نشانگر شال پهلوانی در آن دوره بوده است که علاوه بر شالی که مردان به دور کمر می‌بسته‌اند، مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است. همچنین، طول سنگ قبرها بسته به جایگاه آن شخص بلندتر یا کوتاه‌تر ساخته شده‌اند و همه گورهای زنانه رو به شمال قرار گرفته‌اند. برخی دیگر نیز سر این مقبره‌ها را به کله قوچ و برخی دیگر به طرح صلیب شبیه می‌دانند.
▪️معماری زیارتگاه خالد نبی
گنبد سقف زیارتگاه خالد نبی سبز رنگ است و در ارتفاعات قلعه گوگجه داغ واقع شده است. بنایی ساده و مسقف با طرح چهار ضلعی است که طاقی هلالی دارد. پنجره‌ها و درهای ورودی همه کاملا طرحی ساده دارند و هیچ کتیبه تاریخی در این بنا به کار نرفته است.
محل دفن خالد نبی هم بسیار ساده و بدون تزئینات است و ارتفاعی حدود ۵/۱ متر دارد. تنها پارچه‌ای سفید بر روی قبر قرار داده شده که نوارهایی رنگی به آن دوخته شدند. مردم ترکمن صحرا براساس سنت دیرینه خود روی قبر فردی که جوانمرگ شده چنین پارچه‌ای را قرار می‌دهند و روی یکی از طاقچه‌های این آرامگاه نیز چند سنگ طبیعی رودخانه‌ای قرار داده‌اند که معتقدند به همان داستان طلسم باغ هندوانه مربوط می‌شود.
اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان، محوطه باستان شناختی خالد نبی شهرستان کلاله را در آبان ماه ۱۳۹۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رساند.
